Engelliler Haftası kapsamında 16-17 Mayıs 2022 tarihlerinde T.C. Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi ev sahipliğinde yapılacak olan “II. Erişilebilir Kütüphaneler Çalıştayı”, ASHB Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Kültür Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi ve Türkiye Engelsiz Bilişim Platformu işbirliği ile düzenlenecektir.
Sekretaryasını Manisa Celal Bayar Üniversitesi’nin (Türkiye Engelsiz Bilişim Platformu) yürüteceği çalıştay yüz yüze ve çevrimiçi birlikte gerçekleşecek olup katılımcıların kayıt olması gerekmektedir.
Çalıştay sürecinde kurumsal veya bireysel olarak her türlü öneri, destek ve işbirliğine açığız. Bizimle [email protected] adresinden iletişime geçebilirsiniz.
ISBN: 978-625-8012-42-2 Kriter Yayınevi 2021 / İstanbul Yayınevi Sertifika No: 45353 Anahtar Kelimeler: Engelli, bilişim, teknoloji
Kitabın engelsiz bilişim alanında katkı yapmasını temenni eder, kitabımızın hazırlanmasında emeği geçen tüm bölüm yazarlarımıza ve siz okurlarımıza teşekkür ederiz.
Saygılarımızla
Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Özhan KALAÇ – Prof. Dr. Vahap TECİM – Aralık 2021
BÖLÜMLER
BÖLÜM 1 ENGELLİ BİREYLERİN TOPLUMSAL KATILIMININ ARTMASI İÇİN BİR UYGULAMA: SESLİ SARI ÇİZGİ HARİTASI Hatice OĞUZ-ÖZGÜR, Burhan DUMAN, Muhammet Hamdi MÜCEVHER, Şadi TÜL
BÖLÜM 2 İÇ MEKÂNLARA YÖNELİK WEB TABANLI KONUM BULMA SİSTEMİ Emre KARAGÖZ, Vahap TECİM
BÖLÜM 3 TÜRKİYE’DE VE DÜNYADA ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLERİN EĞİTİMİNDE KULLANILAN MOBİL ARTTIRILMIŞ GERÇEKLİK PROJELERİNE BİR BAKIŞ Fatma Beyza BAŞ,Özlem UÇAR, Mustafa Özhan KALAÇ
BÖLÜM 4 GÖRME ENGELLİ BİREYLER İÇİN RENK ALGILAYAN MEKATRONİK YÜZÜK TASARIMI VE GELİŞTİRİLMESİ Resul BÜTÜNER, Yusuf UZUN, M. Hanefi CALP
BÖLÜM 5 GÖRME VE İŞİTME ENGELLİ BİREYLER İÇİN ACİL DURUMLARDABİNA TAHLİYE SİSTEMİ TASARIMI VE UYGULAMASI Emre KARAGÖZ, Vahap TECİM
BÖLÜM 6 GÖRME YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLERDE UZAKTAN EĞİTİM SÜRECİNDE YAŞANAN SORUNLARIN ÖĞRETMEN, ÖĞRENCİ VE AİLE AÇISINDAN İNCELENMESİ Kıymet KAMAN, Banu ALTUNAY
BÖLÜM 7 TÜRKİYE’DE SAĞIRLARA YÖNELİK MÜHENDİSLİK ALANINDA YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERE İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME Fatmanur ALSANCAK
BÖLÜM 8 ENGELSİZ TURİZM UYGULAMALARINDA DİJİTAL ERİŞİLEBİLİRLİK Ali Osman ALTINAY
BÖLÜM 9 ENGELSİZ YAZILIM ÖĞRENME UYGULAMASI Yusuf UZUN, Beyzanur AKKUZU, Fatma Nur UZUN
BÖLÜM 10 ALZHEİMER TEŞHİS ETME UYGULAMASI VE ANALİZİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA İlayda YILDIRIM, Vahap TECİM
BÖLÜM 11 GÖRME ENGELLİLİK VE ALIŞVERİŞ:ARTIRILMIŞ GERÇEKLİK UYGULAMASI Özgür DÜNDAR, Resul BÜTÜNER, Sabri KOÇER
BÖLÜM 12 AZ GÖREN GÖRME ENGELLİ ÖĞRENENLERE YÖNELİK UYARLANABİLİR WEB SAYFASI EKLENTİSİNİN GELİŞTİRİLMESİ Nurbahar BORA, Güler KARAMAN, Ersin KARAMAN
BÖLÜM 13 YAPAY ZEKÂ VE ENGELLİ BİREYLER:VERİ BAZLI SORUNLAR VE ÖNYARGI Şebnem ÖZDEMİR, Merve Gizem ÇÖMLEKÇİ, Yasin KIRELLİ, Gizem AYDIN, Aslınur TUNÇER, Furkan KAYA, Aleyna BAYDUR
Türkiye Engelsiz Bilişim Platformu ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Engelsiz Bilişim Platformu heyetleri Manisa Celal Bayar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet ATAÇ başkanlığında, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Başbakanı Dr. Faiz SUCUOĞLU’nu makamında ziyaret etti.
Ziyarette MCBÜ Öğretim Üyesi ve Türkiye Engelsiz Bilişim Platformu Koordinatörü Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Özhan KALAÇ, Yakın Doğu Üniversitesi Rektör V. Prof. Dr. Tamer ŞANLIDAĞ, A.S.H.B. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdür Vekili Önal İNALTEKİN, ASHB Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Tayyar KUZ, Yakın Doğu Üniversitesi Öğretim Üyelesi ve aynı zamanda KKTC Engelsiz Bilişim Platformu Koordinatörlü Prof. Dr. Zehra ALTINAY , KKTC Cumhurbaşkanlığı – Engelliler Komite Başkanı Ahmet AKDENİZ hazır bulundu.
Türkiye Engelsiz Bilişim Platformu ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Engelsiz Bilişim Platformu heyetleri Manisa Celal Bayar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet ATAÇ başkanlığında, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’ı makamında ziyaret etti.
9. KKTC Engelsiz Bilişim Günleri, KKTC Engelsiz Bilişim Platformu, Manisa Celal Bayar Üniversitesi ve Türkiye Engelsiz Bilişim Platformu iş birliği ile Yakın Doğu Üniversitesi ev sahipliğinde YDU Prof. Dr. Ümit Hassan Cumhuriyet Salonu’nda gerçekleştirildi.
14 Aralık 2021 tarihinde gerçekleştirilen etkinlik açılışına KKTC Cumhurbaşkanı Ersin TATAR, T.C. Lefkoşa Büyükelçisi Ali Murat BAŞÇER, Yakın Doğu Üniversitesi Kurucu Rektörü Dr. Suat İrfan GÜNSEL, Üniversitelerarası Kurul Dönem Başkanı ve Manisa Celal Bayar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet ATAÇ, Yakın Doğu Üniversitesi Rektör Vekili Prof. Dr. Tamer ŞANLIDAĞ, Türkiye ASHB Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı Önal İNALTEKİN, ASHB Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Erişilebilirlik Daire Başkanı Tayyar KUZ, Türkiye Engelsiz Bilişim Platformu Koordinatörü ve Manisa Celal Bayar Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Özhan KALAÇ, KKTC Cumhurbaşkanlığı – Engelliler Komite Başkanı Ahmet AKDENİZ, öğretim elemanları, STK temsilcileri ve öğrenciler katıldı.
Bu yıl dokuzuncusu düzenlenen etkinliğin açılışında KKTC Cumhurbaşkanı Ersin TATAR, T.C. Lefkoşa Büyükelçisi Ali Murat BAŞÇERİ, Üniversitelerarası Kurul Dönem Başkanı ve Manisa Celal Bayar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet ATAÇ, Yakın Doğu Üniversitesi Rektör Vekili Prof. Dr. Tamer ŞANLIDAĞ, T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdür Vekili Önal İNALTEKİN, Türkiye Engelsiz Bilişim Platformu Koordinatörü ve Manisa Celal Bayar Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Özhan KALAÇ, Cumhurbaşkanlığı Engelliler Komitesi Başkanı Ahmet AKDENİZ ile Yakın Doğu Üniversitesi Toplumsal Araştırma ve Geliştirme Merkezi Başkanı Prof. Dr. Zehra ALTINAY birer konuşma yaptılar.
Manisa Celal Bayar Üniversitesi’nin sekretaryasını yaptığı Türkiye Engelsiz Bilişim Platformu adına koordinatörümüz Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Özhan Kalaç, İstanbul Temsilcilerimizden Prof. Dr. Gonca Telli, Yusuf Andiç ve Öğr. Gör. Cansu Kölemen Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi Mükemmeliyet Uygulama ve Araştırma Merkezi’ni ziyaret ettiler.
Prof. Dr. Esra Macaroğlu Akgül, Öğr. Gör. Maşallah Özer, Öğr. Gör. Sümeyra Özdemir ve Öğr. Gör. Zehra Kurşun ile engelsiz bilişim çalışmalarını ve birlikte bu alanda neler yapabileceğimiz konularında fikir alışverişinde bulunuldu.
Koordinatörümüz Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Özhan Kalaç ve İstanbul Temsilcisi Yusuf Andiç Marmara Üniversitesi Engelli Öğrenci Birim Koordinatörlüğü’nü ziyaret etti.
Ziyarette MÜ Engelli Öğrenci Birim Koordinatörü Öğr.Gör. Zuhal Pek ile engelsiz bilişim çalışmaları ve birlikte bu alanda neler yapabileceği konularında fikir alışverişinde bulunuldu.
“Kurumsal ve Bireysel Olarak Neler Yapabilirsiniz?”
“Engelsiz bir dünya için, bilişimle engelleri birlikte kaldıralım”
Engelli bireylerin sosyo-kültürel hayata, eğitime ve ekonomik hayata katılabilmelerini sağlamak için bilişim ve internet teknolojileri oldukça büyük öneme sahiptir. Mevcut bilişim teknolojileri ve hizmetlerinden engelli kişilerin de yararlanabilmesi ve bilişimle engellerin kaldırılması için, verilen hizmetlerde bazı düzenlemeler yapılması, yeni bilişim teknolojileri geliştirilmesi ve yaygınlaşması gerekmektedir. Bu konuda tüm kurum ve bireylerin ortak hareket etmesi oldukça önemlidir.
Manisa Celal Bayar Üniversitesi’nin sekretaryasını yaptığı Türkiye Engelsiz Bilişim Platformu olarak sizleri 3 Aralık tarihinde ki “3 Aralık Dünya Engelliler Günü” kapsamında Engelsiz Bilişim farkındalığı sağlamaya davet ediyoruz.
Engelsiz Bir Türkiye, Engelsiz Bir Dünya için, bilişimle engelleri hep birlikte kaldırabiliriz.
KURUMSAL VE BİREYSEL OLARAK NELER YAPABİLİRSİNİZ?
• Kurumunuz web sayfası veya tanıtım videosunu Erişilebilir yapabilirsiniz. • Düzenleyeceğiniz ya da destekleyeceğiniz Engelsiz Bilişim panel, konferans veya seminerleriyle toplumun farkındalığını artırabilirsiniz. • Kurumsal veya bireysel kitaplarınızı varsa bunların yazılı (text) formatlarını kendi web sayfanız veya kütüphaneler aracılığıyla engellilerin erişimine açabilirsiniz. • Başta bilişim ve eğitim alanlarında okuyan öğrenciler olmak üzere öğrencilere derslerde veya seminerlerde Engelsiz Bilişimi anlatabilir, şimdiden bilinçlenme sağlayabilirsiniz. • İlinizde bulunan ve web sayfası olmayan engelli derneklerine web sayfası yapabilirsiniz. • Web sayfanızda veya sosyal medya hesaplarınızda paylaşımlarınızda fotoğraflarda ve videolarda “Betimleme” yapabilirsiniz. • Kurumsal veya bireysel yardım çalışmalarınızda, engelli derneklerine veya bireylere onların kullanabileceği ve hayata dokunabilecekleri Bilişim Teknolojileri veya yazılımları geliştirebilir/hediye edebilirsiniz. (Örneğin görme engelli bir öğrenciye uygun bilgisayar, otizmli bir çocuğa uygun yazılımları olan bir tablet …) • Engelsiz Sinema etkinliği düzenleyerek engelli bireylerin aileleriyle, arkadaşlarıyla sinema keyfini tatmasına katkı sağlayabilirsiniz. • Eğitimcilere yönelik “Erişilebilir Ders Materyali” hazırlamayı öğrenebilir. Bunun nasıl hazırlanabileceği eğitimi verebilirsiniz (www.engelsizbilisim.org adresinde gerekli dökümanlar mevcuttur). • Özel eğitim öğretmenlerine, teknolojiyi daha etkin kullanmaları için kodlama/robotik eğitimleri verebilirsiniz. • Engellilere ve ailelerine yönelik “Bilişim ve internet okur-yazarlığı ” ve Mesleki Kurslar (Web Sayfası, Kodlama, E-ticaret, Sosyal Medya Yönetimi, Bilgisayarlı Muhasebe, vb.) düzenleyebilirsiniz. • Düzenleyeceğiniz yarışma, proje, çalıştay (workshop) gibi çalışmalar düzenleyerek bilişimcileri engellilerin hayatına kolaylık sağlayacak teknoloji ve yazılım geliştirmeleri için teşvik edebilirsiniz. • Engellilere yönelik hizmet veren kütüphanelere kitap okuyarak destek verebilirsiniz. • Kurumunuzda veya iş yerinizde engellilere yönelik bilişim teknolojileri ve hizmetlerinden yararlanarak hizmetlerinizi iyileştirebilirsiniz
Türkiye Engelsiz Bilişim Platformu ve ODFED 2022 yılında da işbirligine devam edecek.
Manisa Celal Bayar Üniversitesi’nin sekretaryasını yaptığı Türkiye Engelsiz Bilişim Platformu’nun koordinatörü Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Özhan KALAÇ bugün ODED-DER- Otizm Destek, Eğitim ve Dayanışma Derneği ve TODEV Otizm Vakfı’nı ziyaret etti. Otizm alanında önemli çalışmaları bulunan çok değerli Tolga GÖKÇE bey ile engelsiz bilişim çalışmaları hakkında fikir alışverişinde bulunuldu.
Tolga bey ODFED-Otizm Dernekleri Federasyonu 2.Başkanlığı ve ODED-DER- Otizm Destek, Eğitim ve Dayanışma Derneği Başkanlığı görevini sürdürüyor. Türkiye Engelsiz Bilişim Platformu ve ODFED 2022 yılında da işbirliğine devam edecek.
Bugün, Manisa Celal Bayar Üniversitesi’nin sekretaryasını yaptığı Türkiye Engelsiz Bilişim Platformu adına koordinatörümüz Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Özhan Kalaç, İstanbul Temsilcilerimizden Yusuf ANDİÇ, Serhat ERÖNAL ve Yeşim ERÖNAL Doğuş Üniversitesi’ni ziyaret ettiler.
Doğuş Üniversitesi rektör yardımcısı Prof.Dr. Mesut KUMRU ve İİB Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Gonca TELLİ ile birlikte engelsiz bilişim çalışmalarını ve birlikte bu alanda neler yapabileceğimiz konularında fikir alışverişinde bulunuldu.
